นั่งสมาธิแล้วง่วง นั่งสมาธิแล้วหลับ จะแก้ไขอย่างไร

ปัญหานี้ไม่ใช่เพิ่งมีครับ ปัญหานี้เกิดขึ้นตั้งแต่ครั้งพุทธกาลแล้ว พระมหาโมคคัลลานะก็เคยประสบกับปัญหานี้ และได้ปรึกษาหาอุบายแก้ง่วยจากพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าก็ทรงแนะนำวิธีง่ายๆเช่น ให้ลูบหน้าลูบตา ถ้ายังไม่หายง่วย ก็ให้ไปล้างหน้า หรือให้ไปแหงนดูดาว ก็จะช่วยละความง่วงได้

แต่สำหรับผู้ที่ปฏิบัติมาระยะหนึ่งแล้ว นั่งสมาธิไปสักพักก็จะหลับหรือเข้าภวังค์ไป (ภวังค์ ในที่นี้ให้เข้าใจเบื้องต้นว่าคือการหลับนั่นแหละครับ) อันนี้ไม่ต้องตกใจ เป็นเรื่องปกติครับ

เปรียบเทียบกับสมาธิธรรมชาติคือการนอนหลับ ในการนอนหลับนั้น เราเริ่มต้นจากการลดระดับอารมณ์ ตอนเริ่มนอน ระดับอารมณ์ของเราอาจจะอยู่ที่ 100% คือยังคิดโน่นคิดนี่เยอะแยะมากมาย แล้วระดับอารมณ์ของเราจะค่อยๆลดลงจนเราไม่คิดอะไร คือไม่มีความคิดไม่มีอารมณ์ แล้วเราก็หลับไป

จุดนี้ลองสังเกตว่า คนที่นอนไม่หลับคือคนที่ไม่สามารถลดระดับอารมณ์หรือความคิดของตนลงจนไม่คิดอะไรได้ จึงทำให้นอนไม่หลับ คนที่นอนไม่หลับคือคนที่ยังคิดโน่นคิดนี่ คิดปรุงแต่งไปเรื่อย ไม่สามารถหยุดความคิดได้ จึงนอนไม่หลับ

การนั่งสมาธิก็เหมือนกัน เมื่อเราบริกรรมพุทโธ การบริกรรมนั้นจะช่วยลดระดับอารมณ์ลง ตัดอารมณ์อื่นๆลงเหลืออารมณ์เดียวคือพุทโธ พอจิตเรานิ่งไม่คิดอะไร สักพักเราก็จะเข้าภวังค์หรือหลับไป อันนี้เป็นเรื่องปกติ และปกติเมื่อจิตนิ่ง เราก็จะนิ่งได้ไม่นาน ไม่เกิน 5-10 นาทีก็จะเข้าไปภวังค์ทุกคน เมื่อเรารู้สึกตัวขึ้นมากก็ค่อยเริ่มบริกรรมใหม่ได้ครับ แต่หากไม่เข้าภวังค์ ก็อาจมีความคิดเข้ามาปะปนอีก ไม่ต้องตกใจครับ แค่บริรรมใหม่ จิตก็จะนิ่ง